Studia Socjologiczne nr 4/1962
Artykuły
- A. Malewski: Z zagadnień ogólnej teorii zachowania
Wprowadzenie: szczeble ogólności w analizie ludzkiego zachowania; zasadnicza idea teorii; definicje podstawowych pojęć; charakterystyka strategii badawczej. Próba systematyki podstawowych twierdzeń teorii: teoria motywacji; teoria uczenia się sposobów reakcji na określone zespoły bodźców; teoria konfliktów motywów; przyczynek do analizy roli myślenia i języka; teoria bodźców, reakcji i wzmocnień nieuświadomionych. O niektórych zastosowaniach omawianej teorii i niektórych sprawach spornych: zakres zastosowań; uczenie oparte na redukcji napięć a warunkowanie; niektóre problemy metodologiczne. Zakończenie. - J. Sowa: Teoria grup odniesienia
Ogólne uwagi dotyczące teorii grup odniesienia: kontynuacja i systematyzacja teorii socjologicznej; wieloznaczność podstawowego terminu; dwa pojęcia grupy odniesienia. Hipotezy dotyczące niektórych determinant normatywnego układu odniesienia; sytuacyjne determinanty wyboru grup odniesienia normatywnego; podstawowe zmienne motywacyjne jako determinanty stosunku do grup; grupa odniesienia a pozycja w grupie; grupa odniesienia a przymus społeczny; zaangażowanie osobiste i grupy odniesienia. Niektóre konsekwencje psychologiczne, strukturowe i kulturowe zjawiska grupy odniesienia normatywnego w socjologii. Hipotezy dotyczące zasadniczych rodzajów grup odniesienia porównawczego i ich konsekwencji: relatywność postrzegania obiektów społecznych; charakterystyka zjawiska porównania; następstwa porównań społecznych dla oceny pozycji społecznej; następstwa danych porównań społecznych w sferze postaw; postawy klas średnich a układ odniesienia porównawczego; porównania społeczne a sądy o cechach osobowości. Niektóre determinanty wyboru układów odniesienia porównawczego: psychologiczne czynniki wyboru układu odniesienia porównawczego. - Z. Bauman: Parsonsa teoria czynności i teoria systemu społecznego
Parsonsa teoria czynności. Parsonsa teoria systemu społecznego. Struktura i funkcja. Zastosowania. Obrachunek. - W. Wesołowski: Funkcjonalna teoria stratyfikacji Davisa i Moore'a
Wstęp. Podstawowe twierdzenia teorii. Niektóre problemy interpretacji teorii. Mechanizm selekcji. Mechanizm motywacji: kilka argumentów teoretycznych; korzyści materialne; prestiż. Funkcjonalny aspekt władzy i uwarstwienie. - J. J. Wiatr: Zachowania polityczne: eksperyment a rzeczywistość
Zachowanie polityczne a behawioryzm w nauce o polityce. Eksperyment a rzeczywistość: różne podejścia badawcze. Stosowalność ankiety w badaniu zachowania politycznego. Rzeczywistość społeczna a dokumenty osobiste. - J. Karpiński: Postulat operacyjności definicji w naukach społecznych
Wstęp. Informacja o historii operacjonizmu. Interpretacja postulatów operacjonistycznych. Schematy definicji operacyjnych: dwustronne zdanie redukcyjne; para redukcyjna; definicje probabilistyczne. Operacyjność definicji jako warunek niezbędny poprawności pojęcia. Dalsze złagodzenie postulatu operacyjności, dalsze uogólnione schematy definicji; uogólnienie pary redukcyjnej; definicja równoważnościowa; uogólnione definicje probabilistyczne. Operacyjność wskaźników. - A. Pawełczyńska, W. Wiśniewski: Zasadność stosowania próby udziałowej
Założenia eksperymentu: cel eksperymentu; dobór dwóch prób i selekcja materiału porównawczego - próba udziałowa, próba losowa; porównanie wyników dwóch prób pod względem struktury społeczno-demograficznej; porównanie rozkładu odpowiedzi w próbie losowej i udziałowej - wyniki badań potwierdzające hipotezę o jednorodności prób, wyniki prowadzące do odrzucenia hipotez o jednorodności dwóch prób. Podsumowanie i ważniejsze wnioski.
Polemiki
- I. Majchrzak: Uwagi polemiczne w związku z artykułem «Postawy wobec pracy i własności»
Recenzje
- Zagadnienia psychologii społecznej. Wybór z literatury amerykańskiej i opracowanie A. Malewskiego (rec. A. Kłoskowska)
- Władysław Markiewicz: Społeczne procesy uprzemysłowienia. Kształtowanie się zakładów produkcyjnych w konińskim rejonie górniczo-energetycznym (rec. A. Matejko)
- Tworzenie się nowego społeczeństwa na Ziemiach Zachodnich. Szkice i materiały z badań socjologicznych w województwie zielonogórskim. Praca zbiorowa pod redakcją Z. Dulczewskiego (rec. J. Turowski)
- Zygmunt Pióro: Ekologia społeczna w urbanistyce - na przykładzie badań lubelskich i toruńskich (rec. W. Piotrowski)
- Aleksander Matejko: Socjologia przemysłu w USA (rec. J. Kulpińska)
- Wiedza o pracy ludzkiej. Wybór pod red. Biegeleisen-Żelazowskiego przy współudziale A. Bardacha (rec. A. Matejko)
- Struktura robotnicza załogi w jednej z fabryk warszawskich. Socjologiczne studium monograficzne. Praca zbiorowa wykonana pod kierunkiem dra J. Piotrowskiego (rec. K. Doktór)
- Z problematyki badań społecznych w budownictwie. Studia i materiały. Praca wykonana pod redakcją i kierownictwem naukowym W. Kościałowskiego (rec. J. Kulpińska, A. Siciński)
- Maria Borucka-Arctowa: Z zagadnień społecznego działania prawa (rec. H. Leszczyna)
- Zbigniew Bożyczko: Kradzież kieszonkowa i jej sprawca (rec. A. Podgórecki)
- Marek Sobolewski: Reprezentacja w ustroju współczesnych demokracji burżuazyjnych (rec. J. J. Wiatr)
- Franciszek Ryszka: Noc i mgła. Niemcy w okresie hitlerowskim (rec. J. Banaszkiewicz)
Kronika życia naukowego
- Chłopi-robotnicy; stereotypy i potrzeba badań kompleksowych - konferencja poświęcona problematyce badań nad dwuzawodowością na wsi
- Współpraca socjologów z praktykami przemysłowymi
- Międzynarodowa Sesja Prasoznawcza w Warszawie
- J. Hochfeld: O socjologii ideowo zaangażowanej. Pamięci C. W. Millsa
